KENTSEL DÖNÜŞÜM KAPSAMINDA YAPILAN TAPU DEVİRLERİNDE ÖDENEN TAPU HARÇLARININ İADE ALMAK MÜMKÜNDÜR..
Kısaca Kentsel Dönüşüm Kanunu olarak bilinen 6306 sayılı Afet Riski Altindaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun 2012’de kabul edilerek yayınladı. Kanunun amacı eskiyen ve bozulan kent dokusunun yenilenmesi aynı zamanda konutların depreme dayanaklı olmasını sağlamaktır. Kanununla bir yandan depreme karşı vatandaşların güvenliği sağlanırken diğer yandan da devletin daha yaşanabilir ve sağlıklı kentsel mekânlar yaratmak için kentlerdeki nitelikli yapı stokunun arttırılması ve inşaat sektörüne ivme kazandırılması hedeflendi.
Kanunun amacına uygun olarak bir çok bölgede hızlı bir değişim başladı. Fakat kanunun uygulanmasında bir çok sorun da ortaya çıktı. Bu sorunlardan en önemlisi kentsel dönüşümden faydalanmak isteyen kişi ve bu dönüşümü yapacak şirketlerin devlet karşısındaki mali yükümlülüklerinin yeterince çözümlenmemesi, kurumlarının yasaya uygun davranmamasıydı.
6306 sayılı yasa 7.9. maddesinde açıkça “harç ve vergi” muafiyetini düzenlemiş olsa da, tapu devir işlemleri sırasında tapu müdürlüklerince gerekli harçlar alınmadan işlemler yerine getirilmedi. Kanunun açık hükmüne ragmen, kanun kapsamında hukuka aykırı olarak vatandaş ve şirketlerden tapu harçları tahsil edildi. Resmi tapu devir işlemi için harç ödemek zorunda kalanlar da, tapu devrini yapabilmek için harç ödemek zorunda kaldı.
Kanuna aykırı olan bu uygulamaya yargı kararları ile yakın zamanda son verildi. Mahkemeler son zamanda aldıkları kararlar ile devlet kurumlarının hatalı ve yasaya aykırı olarak tahsil ettiği harç ve vergilerin vatandaş tarafından geri alınabilmesinin yolunu açtı.
Vergi Usul Kanunun 112. maddesi 5. fıkrası “fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin iade edileceğini” düzenlemektedir. İadenin talep edilmesi ise hatalı vergi ödemesininin yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde ilgili vergi dairesine yapılmalıdır. İlgili vergi dairesine yapılan yazılı iade talebi kanun gereği kabul edildiğinde kişilere ödenen vergi 6183 sayılı yasada yer alan tecil faiz oranı ile birlikte talep edilebilir. Fakat, Vergi Dairesinin ödeme talebini reddetmesi halinde red kararının tebliğinden itibaren 30 gün içinde Vergi Mahkemesinde dava açılması gerekmektedir.
Vatandaşlarımızın iade başvurularında harç ödeme dekontu, tapu fotokopisi, riskli yapı muafiyeti yazısı, riskli yapı belgesi gibi belgeleri de sunmaları da gerekmektedir. Böylelikle tapu devri ve tapu devrinin kentsel dönüşüm sonucu yapıldığının ispatu gerekir. Ayrıca harç iadelerinin tapunun ilk devrine özgü olduğunu, tapunun birden çok devri halinde diğer sahiplerinin harç iadesinin yararlanma imkanının olmadığını da hatırlatmak isteriz.