Formula 1 Hızında Tahkim Yargılaması Nasıl Yapılır?, Av. Umut METİN
Tahkim yoluyla uyuşmazlık çözümü mahkemelere kıyasla hızlı olsa da, tahkim yargılamalarının uygulamada yılları bulduğu görülmektedir. İşte bu yavaşlığı ortadan kaldırmanın yolu seri bir yargılama yapmak ve sonuca hukuku ihlal etmeden ulaşmaktır. “Seri Tahkim Yargılaması / Fast Track Arbitration”bu noktada kronik olarak yavaş işleyen yargılamanın ilacıdır. “Formula 1” ile ilgili aşağıda anlatacağım uyuşmazlık ise tahkimde seri yargılamanın faydasını göstermektedir.
“Formula 1 Davası” hızlı tahkim yargılaması için çok önemli bir örnektir. Yarışın yapılmasına kısa bir süre kala Formula 1’de yarışacak araçların Avrupa’dan, Avustralya’ ya gönderilmiş olması gerekmekteydi. Fakat 1990’lı yılların ortasında F1 takımı Formula 1 Organizasyonu (F1A) ile uyuşmazlık yaşıyordu. Bunun sebebi; takımlardan biri, araçlarından birinin kendisine sponsor olan sigara markasının rengine boyamak ve sponsor markaya arabasında yer vermek istiyordu. Ekipteki diğer araç bir başka bir sponsor reklamına ayrılmak isteniyordu. F1A ise bu durma formula’nın bir takım yarışı olduğunu söyleyerek karşı çıktı, aynı takımın iki farklı araç ile farklı görüntülerle pistte olmasına izin vermeyeceğini belirtti. Taraflar arasında ikili görüşmeler ile sorun çözülemeyince, konu tahkime taşındı. Ancak zaman dardı, araçların bir şekilde boyanması ve Avustralya’ya gönderilmesi gerekiyordu, bekleyecek zaman kalmamıştı çünkü organizasyonun tarihi belliydi ve tüm dünya bu yarışı bekliyordu. Yıllar sürecek bir yargılama değil aylara bile tahammül yoktu.
Taraflar hızlı tahkim yargılaması ile sorunu süratle çözme konusunda mutabakata vardılar. 3 kişilik hakem heyeti yalnızca 1 (bir) günde kuruldu. Taraflar cevap ve iddialarını süratle paylaştılar ve karşılıklı cevap ve itirazlarını bildirdiler. Haftasonu olmasına rağmen, cumartesi günü yapılan çalışma ile tanıklar 8 boyunca saat dinlendi. Hakem heyeti bir gün sonra yani Pazar günü kararını oluşturdu. Pazartesi günü öğleden sonra ICC karar üzerindeki incelmesini bitirdi ve gece saatlerinde karar taraflara fax yoluyla bildirildi. En başından, sonuna kadar tüm süreç yalnızca 30 gün içinde tamamlanmış oldu. Netice olarak, araçlar tahkim neticesinde verilen karara uygun olarak yarışa katıldı. İzleyiciler yarışı keyifle izlediler. Organizasyonda bir aksaklık yaşanmadı. Yarışseverler araç ve sürücülerinin hızından haz alırken, hukukçular 1 ay gibi çok kısa bir süre bir ihtilafı çözmüş olmanın keyfiyle,hukuka katılan hızın ve bu yeni kavramın da keyfini birlikte sürdüler.
Son söz olarak, tahkimi güçlendirmenin yolu, tahkime hız katmaktır. “Seri Tahkim Yargılaması” olarak isimlendirilebilecek “Fast Track Arbitration” normal tahkim yargılamasında görülen uzun süreli uyuşmazlık zaman dilimini kısıtlar ve sonuca ulaşmayı çabuklaştırır. Bu yöntemde, özellikle ICC veya LCIA gibi tahkim enstitüleri nezdinde yapılan tahkim yargılamalarında hukuk kurallarının uygulanması değişmemektedir. Değişen aynı kuralların daha yüksek bir hız ve prosedürel sürelerinin daha kısaltılmış olmasıdır. Bu noktada hayati olan hız yaparken hukuken hata yapmamak ve ticari uyuşmazlıkların çözümünde konusunda uzman, tahkime ve özellikle Fast-Tack Arbitration’a vakıf hukukçu görüşlerinden dikkatle faydalanmaktır.
Av. Umut METİN