Annelik Halinde Çalışma ve Süt İzni, Av. Hakan HARMANKAYA
Annelik halinde çalışma ve süt (emzirme) izniyle ilgili düzenleme 4857 sayılı İş Kanunu’nun, 74. maddesinde belirtilmektedir. Anılan düzenlemeye göre “ ..Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.”
Madde de yapılan düzenlemeye göre süt izninin kullanılması için ;
– Çocuğun bir yaşından küçük olması,
– Günde toplam bir buçuk saati aşmayacak şekilde izin vermesi,
– Sürelerin işçinin kendi inisiyatifi ile hangi saatler arasında ve kaça bölünerek uygulanacağının tespit edilmesi gerekmektedir.
Kanundaki bu düzenleme çocuğunun sağlığı gözetilerek hayata geçirilmiştir. Unutulmamalıdır ki; bu iznin kullanılabilmesi için kanun her hangi bir çalışma süresi şartı aramamıştır. Ayrıca bu iznin nasıl kullanılacağı konusu da kanundaki düzenlemelere uygun olmak koşulu ile tamamen çalışan anneye aittir. Kullanılan süt izinlerinin çalışma sürelerinden sayılması ile anılan kanun hükmünün doğal bir sonucudur.
İznin, büyük şehir yaşantısı ve iş yoğunlukları gözetilerek uygulamada toplu olarak birleştirilerek haftalık veya aylık olarak kullanıldığı görülmekte ise de iznin kanundaki düzenlenme gerekçesinin çocuğun sağlığı ve çocuğun günlük beslenme ihtiyacının karşılanması hususları göz önüne alındığında süt izninin birleştirilerek aylık veya haftalık olarak kullanılması maddenin düzenlemesine aykırı olacaktır. Bu durumlarda iznin mesaiye bir buçuk saat geç başlanması veya mesainin bir buçuk saat erken sonlandırılması şeklinde kullanılması hem annenin hem işverenin menfaat dengesine uygun bir çözüm olacaktır. Talebi halinde anne işçiye süt izni verilmemesi iş sözleşmesinin haklı bir nedenle tek taraflı feshi sebebidir. Bu konuda dikkatlerden kaçmamalıdır.
4857 sayılı iş kanunu bahsedilen düzenlemeye aykırı hareket edilmesi halinde bu aykırılığın yaptırımını da açıkça düzenlemiştir. “ Bu Kanunun ….. 74 üncü maddesindeki hükme aykırı olarak doğumdan önceki ve sonraki sürelerde gebe veya doğum yapmış kadınları çalıştıran veya ücretsiz izin vermeyen, …. işveren veya işveren vekiline binikiyüz Türk Lirası idari para cezası verilir.” Aynı doğrultuda yüksek mahkeme “ ….işverence süt izni verilmemesinin yaptırımı da, anılan yasanın 104. maddesinde öngörülmüştür.” şeklinde karar vermiştir. ( Y9HD 01.05.2007 E.2007/4893 – K.2007/13796)
Av. Hakan HARMANKAYA