Aile İçi Şiddet Ve Şönim, Av. Asena İlayda ATEŞ
AİLE İÇİ ŞİDDET VE ŞÖNİM
Aile içi şiddet günümüzde, gelişen ülke düzenimizle bağdaşmayan şekilde artış
göstermektedir. Ne yazık ki her geçen gün aile içi şiddet olayları artış göstermekte ve hatta
bazı olaylar ölümlerle neticelenmektedir. Bu şiddet, toplum içerisinde karşımızda en çok,
kadına ve çocuğa uygulanan şiddet şeklinde yansımaktadır. Zaman zaman ise erkeğe karşı
uygulanan şiddet olayları ile de karşılaşılmaktadır.
Yargıya intikal eden durumlar neticesinde, bir takım yaptırımlar tesis edilmekte ise de, bu
yaptırımlar her zaman caydırıcı olamamaktadır. Suçun failinin, suça eğilimli tavrını
değiştirmemesi ise şiddete maruz kalanların korunması ihtiyacını doğurmaktadır. Bu şiddet,
ister fiziksel ister psikolojik olsun mağdurlarında kalıcı izler bırakabilmektedir.
Bu türden şiddet olaylarını azaltmak için ne yapılabilir?
Şiddet olaylarının yargıya yansıması sonrası süreç nasıl ilerler?
Şiddet mağdurlarının, toplumun bazı kesimlerince meşru görülen, şiddetten korunması için
ne yapılabilir?
Yukarıda yer alan soruların cevapları olabilecek kurum ŞÖNİM’dir. Şiddetten korunmak için
çoğu zaman ilk akla gelen polise, jandarmaya başvurudur. Kolluk kuvvetlerine yapılan
başvuru ardından hala sonlanmayan şiddete karşı adli makamlara başvuru yapılabilir. Adli
makamlarca şiddet uygulayan eşin aile konutundan uzaklaştırılması, küçüğün koruma altına
alınması gibi güvenlik tedbirleri uygulanabilir. Şiddet mağduru olan bireyleri korumak için
oluşturulmuş bir kurum olan ŞÖNİM’e başvuruda mağdurun korunması açısından etkin bir
koruma sağlar.
ŞÖNİM, Adalet Bakanlığı tarafından Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine
Dair Kanun kapsamında kurulmuştur. ŞÖNİM yani, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri
Türkiye’nin çok sayıda ilinde hizmet vermekte ve şiddet mağduru aile bireylerini korumayı
hedeflemektedir. ŞÖNİM bulunmayan illerde ise bu görevi, Bakanlık tarafından belirlenen
birimler yerine getirmektedir.
ŞÖNİM merkezlerinde şiddet mağdurlarına ve adli merciler aracılığı ile korunma talebinde
bulunanlara gereken yardımlar yapıldığı gibi, toplumu bilinçlendirmeye yönelik bir takım
hizmetler verilmektedir.
Kişiler ŞÖNİM merkezlerine bireysel olarak başvuruda bulunabilmektedir. Buna ek olarak
yargıya intikal eden bir takım vakıalar neticesinde, korunma ihtiyacı bulunan kişiler,
mahkemelerce de aynı ya da farklı illerde ki merkezlere sevk edilebilmektedir. Şiddet
mağduru küçüğün kişiliğinin korunması için, yasal temsilcisince yapılan adli başvuru ya da
boşanma davası sürecinde kocasının tehditkar tavırlarından tedirgin olan kadının ŞÖNİM’e
mahkemece sevki yapılmaktadır. Sevk işlemi sonrası ŞÖNİM bünyesinde de farklı güvenlik
seviyeleri ile korunmaları sağlanmaktadır.
ŞÖNİM merkezlerinde uygulanan hizmetler üç ana başlıkta aşağıdaki şekilde belirlenmiştir;
1- Şiddetin önlenmesi ve tedbir kararlarının izlenmesine yönelik hizmetler,
• Korunan kişiye verilen barınma, geçici maddi yardım, sağlık, adli yardım ve benzeri
hizmetleri koordine etmek
• Gerekli hallerde tedbir kararlarının alınmasına, uygulanmasına ve sonlandırılmasına
yönelik ilgili mercilere başvuruda bulunmak,
• Koruyucu ve önleyici tedbir kararlarının izlenmesi amacı ile elektronik veri sistemine
gerekli veri girişini yapmak,
• Şiddetin sonlandırılmasına yönelik programlar hazırlamak ve uygulamak,
• Sivil toplum kuruluşları ile şiddetin önlenmesi ve kadın erkek eşitliğinin sağlanması ile
insan hakları konularında gizlilik ilkesine uygun olarak çalışmalar yapmak.
2- Şiddet mağduru kişilere yönelik hizmetler,
• Barınma
• Geçici maddi yardım
• Rehberlik ve danışmanlık
• Hayati tehlikenin bulunması halinde koruma altına alınma
• Kreş yardımı
• Hukuki destek
• Tıbbi destek
• İstihdama yönelik destek
3- Şiddet uygulayan/uygulama ihtimali bulunan kişilere yönelik hizmetler,
• Mahkeme kararlarının izlenmesi ve uygulanması
• Eğitim ve iyileştirme programlarına yönlendirme
• Sağlık kuruluşunda muayene veya tedavi için yönlendirme
• Meslek edindirme kurslarına yönlendirme
Yukarıda mevcut hizmetler ŞÖNİM tarafından verilmektedir. Tüm merkezlerde polis de
bulunmaktadır. Merkezlere yardım talebi ile başvuru yapanlar kademeli bir derecelendirme
sistemiyle farklı alanlara yerleştirilmekte ve bu alanlarda takipleri ve korumaları
sağlanmaktadır.
Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında, şiddete
uğrayan veya şiddete uğrama tehlikesi bulunan kişilerin (tek taraflı ısrarlı takip mağduru
olanlar dahil) korunması ve bu kişilere yönelik şiddetin önlenmesi amacıyla alınacak tedbirler
ve bunlara ilişkin usul ve esaslar ilgili yasa ile düzenlenmiştir.
ŞÖNİM merkezlerine başvuran ya da adli makamlarca merkezlere sevki sağlanan kişiler
hayatları düzene girene, istihdam süreçleri tamamlanana, başkaca bir kuruma yerleştirilene,
varsa hayati tehlikesi yahut tedavisi sonuçlanana kadar ŞÖNİM himayesinde
kalabileceklerdir. Bu kişiler istekleri halinde ŞÖNİM himayesinden ayrılabilmektedirler.
Kuruma başvuru için engelleyici bir koşul bulunmamaktadır. ŞÖNİM’in süreç içindeki
uygulamasına bakınca kamusal menfaatlere uygun bir kurum olduğu açıktır. Toplumda aile içi
şiddet vakıalarının azalması zaman alacağından vatandaşların kendilerinin devletlerinin
koruması altında hissetmesi için ŞÖNİM’in yerinde bir uygulama olduğu kanısındayız.